E-recepta - najważniejsze informacje

E-recepta to wersja elektroniczna doskonale znanych klasycznych, papierowych recept. Dzięki istnieniu recept elektronicznych możliwe jest przekazanie informacji o przepisanych lekach bezpośrednio do farmaceuty czy apteki. Poczynając od 8 stycznia 2020 roku, wystawianie recept elektronicznych stało się obowiązkowe dla wszystkich lekarzy. Podobne systemy działały już wcześniej w innych europejskich krajach takich jak Estonia, Norwegia, Szwecja, Anglia, Irlandia, Włochy czy Belgia. Stosowanie przez poszczególne kraje e-recept ma na celu stworzenie jednolitego systemu opieki zdrowotnej i umożliwić mieszkańcom Unii Europejskiej zrealizowanie ich w dowolnym państwie członkowskim. Co warto wiedzieć o e-recepcie?

Kto może wystawić e-receptę?

Do wystawienia e-recepty uprawnieni są lekarze medycyny, lekarze stomatolodzy oraz (o czym niewiele osób wie) również niektóre pielęgniarki czy położne. Recepta od lekarza bądź lekarza dentysty może zostać wystawiona maksymalnie na 360 dni leczenia danym preparatem, natomiast od pielęgniarki czy położnej na 180 dni. W wyjątkowych przypadkach (brak możliwości ustalenia tożsamości pacjenta, recepta transgraniczna, awaria systemu e-recept bądź brak dostępu do internetu) lekarze są uprawnieni do wystawienia tradycyjnej recepty papierowej. 

Termin ważności e-recepty

Ogólny termin w jakim możemy zrealizować receptę elektroniczną wynosi 30 dni od daty wystawienia, jednak w uzasadnionych przypadkach lekarz może go przedłużyć do roku (365 dni). Trzeba pamiętać, że istnieją grupy leków które są wyjątkami od tego terminu. W przypadku antybiotyków ważność recepty wynosi 7 dni, dla leków psychotropowych jest to 30 dni, leki immunologiczne możemy wykupić do 120 dni od wystawienia recepty. W przypadku leków na choroby przewlekłe bądź antykoncepcyjnych, które trzeba przyjmować przez dłuższy okres, istnieje możliwość rozłożenia wykupu leków w czasie. Należy jedynie pamiętać, by pierwsze opakowanie leku wykupić w ustawowym terminie 30 dni. Kolejne opakowania mogą być kupowane jedynie w aptece, w której zakupione było pierwsze opakowanie.

Jak działa e-recepta?

Istnieją 3 możliwe sposoby realizacji recepty elektronicznej:

• przekazanie farmaceucie wydruku informacyjnego od lekarza,
• podanie 4-cyfrowego kod + Peselu. To rozwiązanie doskonale sprawdza się w przypadku tak popularnych w czasach pandemii teleporad. W ten sposób nie musimy udawać się do przychodni po wydruk. Jeśli lekarz po rozmowie telefonicznej bądź wideo uzna, że niezbędne są leki na receptę, poda nam 4-cyfrowy kod, z którym możemy od razu udać się do apteki. Warto również wiedzieć, że teleporada nie jest również przeszkodą w wystawieniu przez lekarza zwolnienia L4, jeśli uzna, że nasz stan zdrowia tego wymaga.
• na podstawie e-maila z informacją o e-recepcie załączoną w pliku PDF. By móc otrzymywać informacje o receptach na skrzynkę e-mail bądź SMSem, wymagane jest wcześniejsze założenie Internetowego Konta Pacjenta. Weryfikacji można dokonać za pomocą Profilu Zaufanego. Po zalogowaniu się do IKP będziemy mieli dostęp do wszystkich informacji odnośnie przepisanej recepty, łącznie z dawkowaniem i zaleceniami lekarskimi.

Jeśli nie posiadamy dostępu do IKP, możemy poprosić lekarza o wydruk informacyjny. Co ważne, recepty nie trzeba realizować osobiście. Znając kod recepty i PESEL pacjenta możemy z powodzeniem zrealizować receptę na przykład dla starszych członków rodziny. Receptę elektroniczną możemy zdobyć również za pośrednictwem internetu. Między innymi na stronach takich jak e-recepta.net.

E-recepta - zalety i wady

Jak każde z wprowadzanych w życie nowoczesnych rozwiązań, również system recept elektronicznych wzbudza wiele kontrowersji. Jego zalety są bezdyskusyjne, jednak eksperci zwracają również uwagę na wiele niedogodności i zagrożeń z nim związanych. Co zyskali pacjenci i system opieki zdrowotnej dzięki wprowadzeniu e-recept?

• Wygodę. E-recepty nie da się zgubić, a w przypadku chorób przewlekłych uzyskanie kolejnej recepty nie wymaga nawet wychodzenia z domu. Lekarz może ją wystawić po krótkiej rozmowie telefonicznej. Jeśli zapomnimy w jaki sposób dawkować leki, w systemie IKP znajdziemy czytelne i jasne informacje. Nie zostaniemy także odesłani z powrotem do przychodni, w przypadku, jeśli recepta okaże się błędnie wystawiona. 
• Pełną przejrzystość. Dzięki zapisom elektronicznym lekarze uzyskali lepszą kontrolę nad lekami, jakie przyjmują pacjenci. Jeśli pacjent wyrazi na to zgodę, medycy mają pełen wgląd we wszystkie zrealizowane przez pacjenta recepty (zapisane na indywidualnym koncie), co pozwala na o wiele łatwiejsze wyłapanie ewentualnych niepożądanych interakcji. Zmniejsza się także ryzyko wystawienia błędnej recepty.
• Większe bezpieczeństwo. Farmaceuci po zeskanowaniu kodu kreskowego z wydruku e-recepty bądź wprowadzeniu 4-cyfrowego kodu, zyskują dostęp do wszystkich informacji na temat przepisanych leków. Jest to o wiele bezpieczniejsze niż tradycyjne recepty papierowe, jako że znacząco zmniejsza się możliwość wydania przez pomyłkę błędnego leku.
• Możliwość kontroli i analizy. Jako że NFZ może kontrolować recepty wystawiane przez danego lekarza, zmniejsza się ryzyko ewentualnych nadużyć. Pozwala to także lepiej analizować zapotrzebowanie na leki refundowane.
• Zwolnienie lekarskie online – możemy uzyskać je bez wychodzenia z domu, a nasz pracodawca zostanie automatycznie powiadomiony.

Oprócz długiej listy zalet, e-recepty posiadają oczywiście również wady. Jako największą z nich wymienia się niewystarczający poziom wiedzy technologicznej i zaufania do nowych rozwiązań, zarówno wśród starszych lekarzy, jak i pacjentów. Niektórzy z tych drugich nie do końca wiedzą, jak należy korzystać z recept elektronicznych bądź nawet się tego obawiają, dlatego ciągle bywa preferowana tradycyjna recepta. Kolejna wada to również niedoskonałość systemów informatycznych. Po ponad 2 latach od wprowadzenia obowiązku wystawiania e-recept ciągle zdarza się, że system nie działa bądź nieustannie się zawiesza, co może powodować ogromne kolejki.  W przypadku niespodziewanej awarii Internetu nie ma możliwości ani wystawienia, ani realizacji nowych recept. Niemożliwe jest również poprawienie takiej recepty w przypadku popełnienia błędu, jedynym rozwiązaniem jest anulowanie i ponowne wystawienie.